Η Καλαμπακιώτισσα δικηγόρος μιλά για το “τσουνάμι” πλειστηριασμών που απειλεί την πρώτη κατοικία πολλών συμπολιτών μας
Της Αφροδίτης Νανάκη
Εκεί που δεν το περίμενες, έρχεται μια μέρα που τα χάνεις όλα! Χρέη, πλήρης αδυναμία εξόφλησής τους και έξωση από το σπίτι σου! Τι σημαίνει να σου παίρνουν το σπίτι και να ζεις με τον φόβο της αυριανής μέρας; Τι σημαίνει να βρίσκεσαι σε απόγνωση, να είσαι τόσο απελπισμένος και κουρασμένος που να ξεστομίζεις το «ας το πάρουν»;
Αυτή τη φράση την έχει ακούσει πολλές φορές από συμπολίτες της στην Καλαμπάκα η δικηγόρος κ. Πέρυ Χαρτοπούλου και είναι ένα θέμα που συζητά με πολλούς συναδέλφους της σε όλο το νομό. Ένα θέμα που έχει κάνει και τη δική της δουλειά και καθημερινότητα πάρα πολύ δύσκολη. «Χάνονται περιουσίες και οι πελάτες μας ανήμποροι παρακολουθούν την απώλεια του μοναδικού περιουσιακού τους στοιχείου. Το ίδιο κι εμείς» λέει στον «δ».
Και επειδή αυτή η κατάσταση έχει προβληματίσει τόσο την ίδια, όσο και άλλους συναδέλφους της και προκειμένου να κινηθούν αλληλέγγυα απέναντι στους συνανθρώπους τους που έρχονται σ’ αυτή τη δυσχερή θέση, σκέφτονται να δημιουργήσουν ένα δίκτυο που σκοπό θα έχει, τουλάχιστον, να τους ενημερώνει για τις ενέργειες στις οποίες μπορούν να προβούν.
Στη συνέντευξη που ακολουθεί συζητάμε με την κ. Χαρτοπούλου για την εικόνα που η ίδια έχει όσον αφορά στους πλειστηριασμούς στο ν. Τρικάλων, για τα όσα βιώνει ερχόμενη σε επαφή με συμπολίτες της που ζητούν τη βοήθεια και τις νομικές συμβουλές της, αλλά και για τις «ιστορίες καθημερινής τρέλας», όπως ακριβώς χαρακτηρίζει την προσπάθεια επικοινωνίας -για λογαριασμό των πελατών της- με τις εταιρίες διαχείρισης δανείων, τα λεγόμενα funds.
Έχουν αναγγελθεί 157.625 πλειστηριασμοί!
Ήταν πράγματι το 2022 έτος των πλειστηριασμών;
Η πληροφόρηση για τους προγραμματισμένους πλειστηριασμούς, δίδεται από την ειδική ηλεκτρονική πλατφόρμα στην οποία αναρτώνται και από την οποία πλατφόρμα προκύπτει ότι την στιγμή που μιλάμε είναι αναρτημένοι συνολικά 157.625 πλειστηριασμοί, με εκείνους που έχουν οριστεί για την επόμενη εβδομάδα να ανέρχονται στον συνολικό αριθμό των 1.348 χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη μας τον αριθμό των ήδη προγραμματισμένων και ήδη ολοκληρωμένων πλειστηριασμών από τις αρχές του έτους. Αντιλαμβάνεστε λοιπόν ότι μία τέτοια πραγματικότητα συνεπάγεται την απόλυτα θετική απάντηση στο ερώτημά σας ότι ναι το έτος 2022 ήταν «το έτος των πλειστηριασμών».
Έχετε εικόνα για τον αριθμό των πλειστηριασμών που έγιναν το προηγούμενο διάστημα και όσων έχουν προγραμματιστεί για το επόμενο στο νομό Τρικάλων;
Ακριβή στοιχεία με αριθμούς δεν είμαι σε θέση να σας δώσω. Όπως προανέφερα όλα τα στοιχεία είναι αναρτημένα και οποιοσδήποτε επιθυμεί μπορεί να αντλήσει τις απαιτούμενες πληροφορίες. Αυτό όμως που σίγουρα μπορώ να καταθέσω είναι ότι τις τελευταίες δέκα ημέρες προσήλθαν στο δικηγορικό μου γραφείο πέντε (5) πελάτες μου στους οποίους κοινοποιήθηκαν αναγκαστικές κατασχέσεις σε ακίνητη περιουσία τους οι οποίες αφορούν στην α’ κατοικία τους. Οι αναγκαστικές αυτές κατασχέσεις έχουν επιβληθεί από τα λεγόμενα «funds». Αντιλαμβάνεστε ότι αυτό είναι ενδεικτικό της κατάστασης που επικρατεί σε βάρος των οφειλετών.
Υπήρξαν άγονοι πλειστηριασμοί;
Υπήρξαν και άγονοι πλειστηριασμοί οι οποίοι δεν ολοκληρώθηκαν είτε διότι οι οφειλέτες υποχρεώθηκαν να προβούν σε ρυθμίσεις, είτε διότι ενδεχομένως δεν εμφανίστηκαν πλειοδότες, οπότε αυτοί οι πλειστηριασμοί ανεστάλησαν κοινώς αναβλήθηκαν. Το τονίζω αυτό όσον αφορά την αναστολή των πλειστηριασμών διότι πρέπει να γίνει σαφές ότι ανά πάσα στιγμή το fund, ή η ίδια η Τράπεζα, μπορούν να επανέλθουν, δηλαδή να ενεργοποιήσουν και πάλι τον πλειστηριασμό εκδίδοντας νέο πρόγραμμα πλειστηριασμού και φυσικά «φορτώνοντας» τον οφειλέτη με επιπλέον έξοδα. Είναι πράγματι απίστευτο το γεγονός του πως μεθοδεύουν την πίεση στον οφειλέτη και για να γίνω πιο σαφής θα αναφέρω τα εξής: Όλοι γνωρίζουμε ότι έχουν εκδοθεί αποφάσεις Δικαστηρίων και του Άρειου Πάγου οι οποίες έχουν αποφανθεί ότι οι εταιρίες διαχείρισης, τα funds δηλαδή, δεν νομιμοποιούνται να προβαίνουν σε πράξεις εκτέλεσης δηλαδή με απλά λόγια να κοινοποιούν επιταγές προς πληρωμή, να επιβάλλουν κατασχέσεις κ.λ.π.. Επομένως ο οφειλέτης έχει το δικαίωμα σε μία τέτοια περίπτωση να ασκήσει Ανακοπή ενώπιον του αρμοδίου Δικαστηρίου προκειμένου να ακυρώσει την πράξη αυτή και σε πολλές περιπτώσεις έχουν εκδοθεί αποφάσεις που δικαιώνουν τον οφειλέτη. Σε συγκεκριμένη περίπτωση – τα στοιχεία είναι στη διάθεση οποιουδήποτε το αμφισβητεί – δεδομένου ότι οφειλέτης άσκησε Ανακοπή και η οποία εκδικάζεται μέσα στον Δεκέμβριο με σοβαρή πιθανότητα να γίνει δεκτή και να ακυρωθεί ο πλειστηριασμός, το fund επικοινώνησε μαζί του, του πρότεινε να προβεί σε ρύθμιση της οφειλής λέγοντάς του ότι αν δεν την κάνει τώρα, τον επόμενο μήνα η πρόταση της ρύθμισης θα περιλαμβάνει τον όρο να καταβάλλει το ποσό των 50.000-60.000 ευρώ ως προκαταβολή !!!!!. Είναι προφανές ότι με τον τρόπο αυτό πιέζουν τον οφειλέτη τρομάζοντάς τον και έτσι αυτός παραιτείται από την Ανακοπή η οποία κατά πάσα πιθανότητα θα ακύρωνε την εν λόγω κατάσχεση.
Υπήρξαν περιπτώσεις που συμπολίτες μας έχασαν τα σπίτια τους και για τι οφειλές;
Φυσικά, υπήρξαν πολλές περιπτώσεις. Προκειμένου να εισπράξουν τα χρήματά τους οι τράπεζες ή τα funds είναι αδιάφορο το ύψος της οφειλής. Μπορεί ο πλειστηριασμός να προχωρήσει και να ολοκληρωθεί ακόμη και για οφειλή 10.000 ευρώ ή γιατί όχι και για μικρότερη. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει το γεγονός ότι η πραγματικότητα πλέον είναι πολύ σκληρή. Και γιατί το λέω αυτό: Ο Έλληνας σήμερα είτε είναι μισθωτός, είτε ελεύθερος επαγγελματίας, αδυνατεί να καταβάλλει και το ελάχιστο ποσό. Δεν είναι λίγες οι φορές που οι οφειλέτες και πελάτες μας αποδέχονται ότι δεν μπορούν να ανταποκριθούν ούτε στην ελάχιστη δόση ρύθμισης διότι πολύ απλά δεν έχουν χρήματα. Δεν περισσεύουν. Το ζήτημα λαμβάνει δυστυχώς τραγικές, θα μπορούσα να πω, διαστάσεις εφόσον βλέπουμε καθημερινά ότι οι πολίτες αδυνατώντας να ανταποκριθούν και στην ελάχιστη δόση αναγκάζονται να αφήσουν τον πλειστηριασμό να ολοκληρωθεί και να χάσουν το σπίτι τους. Αν ανατρέξουμε στο παρελθόν, δηλαδή στα χρόνια πριν την κρίση, διαπιστώνουμε την τεράστια διαφορά στην αντιμετώπιση των οφειλετών ενώπιον του ενδεχομένου να χάσουν την περιουσία τους. Τότε λοιπόν, όταν ο δικαστικός επιμελητής επέδιδε την απόφαση (πολύ πριν το κατασχετήριο) ο οφειλέτης έσπευδε να τακτοποιήσει την εκκρεμότητα. Είτε με ρύθμιση είτε με εφάπαξ καταβολή. Σήμερα, όχι μόνο δεν συμβαίνει αυτό, αλλά όπως είπα δηλώνουν ότι δεν μπορούν να ανταποκριθούν. «Ας το πάρουν» είναι η απάντησή τους. Τραγικά πραγματικά.
Υπάρχει όριο χρημάτων για να γίνει ο πλειστηριασμός;
Όχι. Κανένα όριο δεν θέτει ο νόμος. Βέβαια πρέπει να πούμε ότι η οφειλή πρέπει να είναι κάποιας τάξης και πάνω διότι και τα έξοδα της έκδοσης απόφασης, κατάσχεσης κλπ είναι πολύ μεγάλα.
Μόνη λύση για τους μη έχοντες ο εξωδικαστικός μηχανισμός
Πως μπορεί κάποιος να διαφυλάξει το σπίτι του από πλειστηριασμό, ενώ έχει χρέη;
Από την στιγμή που ο νόμος 3869/2010 έχει καταργηθεί, η μόνη λύση σήμερα (εκτός από την ρύθμιση εννοείται που προαναφέραμε με τα γνωστά προβλήματα -υπέρογκες δόσεις , μεγάλες προκαταβολές κ.ο.κ.) είναι η ένταξη του οφειλέτη στον εξωδικαστικό μηχανισμό. Πρόκειται για διαδικασία που προβλέπει την υποβολή σχετικής αίτησης του οφειλέτη η οποία όμως δυστυχώς δεν περιλαμβάνει καμία ασφαλιστική δικλείδα γι’ αυτόν, εφόσον εναπόκειται στην διακριτική ευχέρεια της τράπεζας να δεχτεί την όποια ρύθμιση. Δυστυχώς η πολιτεία δεν φρόντισε να εξασφαλίσει ούτε στο ελάχιστο τον οφειλέτη τον οποίο κατέστησε «όμηρο» πραγματικά των ανελέητων πολιτικών των πιστωτικών ιδρυμάτων αλλά και μία Κυβέρνησης που δεν ενδιαφέρεται για τον απλό κόσμο. Όλοι γνωρίζουμε πότε ψηφίστηκε αυτός ο νόμος και από ποια κυβέρνηση. Να μην αναφέρω δε το επαίσχυντο επινόημα της ίδιας Κυβέρνησης για μίσθωση της α’ κατοικίας για εννέα (9) έτη με την καταβολή του μισθώματος στην τράπεζα και μετά την λήξη αυτού του χρονικού διαστήματος την δήθεν διαπραγμάτευση με την Τράπεζα για αγορά του σπιτιού από αυτόν χωρίς να έχει κανέναν λόγο για την τιμή η οποία καθορίζεται μονομερώς από την τράπεζα. Φυσικά έχει και την δυνατότητα να ασκήσει τα ένδικα μέσα που προβλέπονται από το νόμο, αλλά εδώ τίθεται θέμα κάλυψης των εξόδων…
«Χάνονται καθημερινά περιουσίες»
Διαχειριστήκατε κάποια υπόθεση με πελάτη σας που βγήκε το σπίτι του σε πλειστηριασμό; Τι έκβαση είχε;
Όχι μόνο εγώ αλλά και σχεδόν η πλειοψηφία των συναδέλφων καθημερινά βρισκόμαστε αντιμέτωποι με τέτοια θέματα. Χάνονται περιουσίες και οι πελάτες μας ανήμποροι παρακολουθούν την απώλεια του μοναδικού περιουσιακού τους στοιχείου. Το ίδιο κι εμείς.
Σας έχει τύχει να προσπαθήσετε να επικοινωνήσετε για λογαριασμό κάποιου πελάτη σας με κάποια τράπεζα ή τα λεγόμενα ξένα funds που διαχειρίζονται «κόκκινα δάνεια» και να μην απαντάνε ή να ζητούν υπέρογκα ποσά για να συζητήσουν σχετικά με κάποια ρύθμιση, χωρίς να δεσμεύονται από το περιεχόμενό της;
Η προσπάθεια επικοινωνίας με τις εταιρίες διαχείρισης δανείων είναι κυριολεκτικά μία ιστορία καθημερινής τρέλας…. Καταρχάς οφείλουμε να γίνουμε τηλεφωνητές, αναμένοντας ώρες πάνω από το τηλέφωνο ώστε επιτέλους να καταφέρουμε κάποια στιγμή να μιλήσουμε με τον αρμόδιο υπάλληλο. Εκτός από αυτό, έχουμε την διαχείριση των παράλογων και πέρα από κάθε έννοια δικαίου απαιτήσεων για τη νομιμοποίησή μας (απαίτηση εξουσιοδοτήσεων έστω και αν αποδεικνύεται ότι είμαστε οι πληρεξούσιοι δικηγόροι του οφειλέτη, απαίτηση για την αυτοπρόσωπη παράλληλη παρουσία του πελάτη κατά την τηλεφωνική συνομιλία). Όταν δε, καταφέρουμε να φτάσουμε σε ένα επιθυμητό αποτέλεσμα, στην ρύθμιση δηλαδή, εκεί αντιμετωπίζουμε άλλα θέματα. Για παράδειγμα πρέπει να μας ταλαιπωρήσουν για να λάβουμε την εξοφλητική απόδειξη. Ή ενώ η ρύθμιση προβλέπει συγκεκριμένο αριθμό δόσεων και ποσών, στο τέλος να προκύπτει και επιπλέον οφειλή και εκεί να αρχίζει άλλος αγώνας…
Μπορεί να προστατευθεί η πρώτη κατοικία;
Ως νομικός τι πιστεύετε ότι πρέπει να γίνει για να διαφυλαχθεί η πρώτη κατοικία;
Η μόνη λύση είναι ένα ακριβές θεσμικό πλαίσιο ένας νόμος δηλαδή το οποίο να προβλέπει την προστασία της α’ κατοικίας να απαγορεύει την εκποίησή της με κάθε τρόπο και να περιορίζει τις εξουσίες των πιστωτικών ιδρυμάτων. Δεν μπορούν να ενεργούν ανέλεγκτα και ασύδοτα. Για να γίνει όμως αυτό απαιτείται πραγματική βούληση από την Πολιτεία. Ένα τέτοιο νομικό πλαίσιο προϋποθέτει μία Κυβέρνηση που νοιάζεται για τους πολίτες και όχι τα συμφέροντα των ημετέρων. Μία Κυβέρνηση που τα μέλη της δεν θα είναι τα ίδια ιδιοκτήτες εταιριών διαχείρισης κόκκινων δανείων. Σε καμία άλλη χώρα αυτά που συμβαίνουν στην Ελλάδα δεν θα γίνονταν ανεκτά.
Τι ενδείκνυται να κάνει ένας αδαής και οικονομικά ανίσχυρος πολίτης μόλις λαμβάνει ένα έγγραφο από την τράπεζα, ανάλογα με το περιεχόμενό του και που μπορεί ειδικότερα να απευθυνθεί;
Εννοείται ότι το πρώτο που πρέπει να κάνει είναι να συμβουλευτεί δικηγόρο. Αυτός είναι ο αρμόδιος που θα τον κατατοπίσει και θα του προτείνει την ενδεδειγμένη κάθε φορά λύση. Εδώ όμως πρέπει να πούμε κάποια πράγματα εφόσον πρέπει να είμαστε ειλικρινείς. Προκειμένου ο οφειλέτης να αντιμετωπίσει με δικαστικές ενέργειες το συγκεκριμένο έγγραφο που αναφέρετε, οφείλει να καταβάλλει και τα έξοδα και την αμοιβή του δικηγόρου. Ερχόμαστε καθημερινά σε επαφή με ανθρώπους που έχουν μειωμένη ικανότητα πληρωμής. Για μας αυτό είναι μία συνθήκη πολύ δύσκολή. Γιατί όσο και αν έχουμε την καλή διάθεση να μειώσουμε την αμοιβή μας, και ειλικρινά το λέω οι περισσότεροι από εμάς την μειώνουμε στο ελάχιστο, δεν μπορούμε να καλύψουμε τα πραγματικά έξοδα των δικογράφων. Είναι φανερό ότι αυτά πρέπει να καταβληθούν σε κάθε περίπτωση. Υπάρχει η δυνατότητα ο πολίτης να προσφύγει στον θεσμό της νομικής βοήθειας, δηλαδή να ζητήσει από το Πρωτοδικείο να του ορίσει δικηγόρο χωρίς να τον πληρώσει αυτός, αλλά και εδώ υπάρχουν συγκεκριμένα εισοδηματικά κριτήρια, πράγμα που σημαίνει ότι ενδέχεται να μην μπορεί να ωφεληθεί από τον θεσμό.
Πρέπει να πούμε ότι κάποιοι από εμάς βαθιά προβληματισμένοι από την διαμορφωθείσα κατάσταση και προκειμένου να ενεργήσουμε με πνεύμα αλληλεγγύης προς τους δοκιμαζόμενους συμπολίτες μας συζητάμε την δημιουργία ενός δικτύου που σκοπό θα έχει τουλάχιστον να ενημερώνουμε τους ανθρώπους αυτούς για τις ενέργειες στις οποίες μπορούν να προβούν κ.λ.π. Το σίγουρο είναι ότι μία τέτοια κίνηση δεν λύνει το πρόβλημα, αλλά τουλάχιστο θα είμαστε σε θέση να προσφέρουμε ότι μπορούμε στο πλαίσιο της αλληλεγγύης όπως προανέφερα.
